Als technisch vertaler maak ik regelmatig gebruik van het cursusaanbod van de Duitse Beroepsvereniging van Tolken en Vertalers (BDÜ). Niet alleen is het aanbod zeer divers, maar ook van hoge kwaliteit. Onlangs nam ik in München deel aan de cursus “Werkzeugmaschinen und Fertigungstechnik – mit Einführung in Industrie 4.0” onder leiding van ingenieur en vertaler Clemens Rieg.
Om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen binnen mijn vakgebieden en nieuwe technische kennis op te doen, reis ik regelmatig naar alle hoeken van Duitsland. In München was ik echter nog nooit geweest. Een mooie gelegenheid om het nuttige met het aangename te verenigen.
Marienplatz © Marion Caris
De cursus vond plaats op het kantoor van de Beierse tak van de BDÜ in de Maxvorstadt. Onder de ca. 12 collega’s waren slechts twee mannen, wat eigenlijk wel frappant is als je bedenkt dat techniek vaak als een mannendomein wordt gezien. In de vertaalwereld is dat dus definitief niet zo.
Als eerste bood Clemens Rieg ons een overzicht van de machinebouwsector in Duitsland en presenteerde hij productie- en verbruikscijfers van de grootste acteurs op de wereldwijde machinemarkt. China is daarbij met afstand de nummer één. Het land produceert én verbruikt de meeste machines ter wereld. Duitsland is de tweede grootste producent en de derde grootste verbruiker.
De rest van de morgen was gewijd aan de vier belangrijkste verspaningstechnieken: draaien, boren, frezen en slijpen. Verspanen omvat alle bewerkingsmethodes waarbij materiaal wordt weggenomen (meestal van metalen werkstukken) en spanen ontstaan. Bij elke bewerkingsmethode kwamen de relevante normen aan bod en werd er dieper ingegaan op de terminologie. Daarbij was er veel aandacht voor valkuilen. Een mooi voorbeeld is het Engelse woord boring dat niet met boren (of in het Duits met bohren) wordt vertaald, maar met kotteren (Duits: aufbohren). Het gaat bij dit proces om het vergroten van een gat dat al is geboord. Boren wordt vertaald met drilling (Duits: bohren)
Afb. 1: Draaibewegingen
| Nr | Nederlands | Duits | Engels | Parameter | Eenheid |
| 1 | toerental | Drehzahl | spindle speed | N | omw/min |
| 2 | snijsnelheid | Schnittgeschwindigkeit | cutting speed | Vc | m/min |
| 3 | voeding | Vorschub | feed | F | mm |
| 4 | snedediepte | Zustellung | x-axis feed | Ap | mm |
Tab. 1: Terminologie – De bewegingen tijdens het draaien
Uiteraard werd er ook aandacht besteed aan koelvloeistoffen en snijmaterialen. De eerste worden gebruikt om het gereedschap (bijv. een frees) te koelen en de wrijving tijdens het verspaningsproces te verminderen. Door het contact tussen snijgereedschap en werkstuk ontstaan immers hoge temperaturen.
Afb. 2: Frezen (l) en slijpen met links spanen en rechts koelvloeistof (r)
Afb. 3: Boorgeometrie
| Nr | Nederlands | Duits | Englisch |
| 1 | dwarssnijkant | Querschneide | chisel edge |
| 2 | hoofdsnijkant | Hauptschneide | major cutting edge |
| 3 | snijkant van de geleidingsrand, hulpsnijkant | Nebenschneide | leading edge of a land |
| 4 | hoofdvrijloopvlak | Hauptfreifläche | flank |
| 5 | vrijlooprugvlak | Nebenfreifläche | body clearance |
| 6 | spaanvlak | Spanläche | face |
| 4 | spaangroef | Spannut | flute |
Tab. 2: Terminologie – De kenmerken van een boor conform ISO 5419
Na de processen werden de machines uitvoerig besproken en kregen we uitleg over NC-besturing (numerieke besturing). Dit is het proces waarbij de snijsnelheid en de baan die het werkstuk en het gereedschap ten opzichte van elkaar beschrijven, worden bepaald. Tegenwoordig gebeurt dit helemaal automatisch.
Als laatste wierpen we nog een blik op de toekomst. We staan aan het begin van de vierde industriële revolutie en dat betekent dat ook de machinebouwsector moeten innoveren en digitaliseren. Duitse machinebouwers behoren ook op dit gebied tot de top.
Om vijf uur stapte ik tevreden naar buiten. Het was nog warm buiten en de stad bruiste van het leven. Tijd voor een lekkere Beierse maaltijd met een Maß bier. Servus!
